2024’ün sonlarına geldiğimizin şu günlerde, yılın son yazısını neden yıl sonu alışveriş trendi ve tüketici alışkanlıklarına ayırmayalım diye düşündüm.
Hepimizin bildiği gibi Kasım ve Aralık ayları tüketici davranışları açısından önemli bir dönüm noktasıdır. Black Friday ve Cyber Monday’in sonrası Aralık ayı, hem tatil sezonunun hem de yılbaşı hazırlıklarının yoğunlaştığı bir zaman dilimidir. Bu dönemde, tüketicilerin alışveriş alışkanlıkları, harcama eğilimleri ve satın alma kararları, diğer zamanlardan oldukça farklılık gösterir. Hem ticari işletmeler hem de markalar, bu özel dönemi etkili bir şekilde yönetebilmek için tüketici davranışlarını doğru analiz etmek zorundadır. Ayrıca yaşadığımız ülkedeki enflasyonun mevcut durumunu düşündüğümüzde fiyatlar konusundaki ekstra hassasiyet eyiliminin diğer ülkelere göre daha farklı bir davranışsal yapılaşmayı beraberinde getirdiğini de söyleyebilirim. Peki, yılın son ayında tüketicilerin davranışları nasıl şekillenir? Bu dönemde neler öne çıkar? İşte yıl sonu tüketici davranışlarını anlamanızı sağlayacak birkaç önemli eğilim:
1. Alışveriş Çılgınlığı: İndirimler ve Hediyeler
Yılın son ayında tüketici harcamaları genellikle önemli bir artış gösterdiğini biliyoruz. Yılbaşı ve tatil dönemine hazırlık için yapılan alışverişler, özellikle hediye almak amacıyla yoğunlaşır. Yıl sonu indirimleri (çoğu marka bunu “öz”de değil “söz”de yapıyor farkındayım), tüketicilerin alışverişe olan ilgisini artırır. Özellikle yeni geride bıraktığımız Black Friday, Cyber Monday gibi büyük alışveriş günleri, yıl sonu harcamalarının zirveye ulaşmasına neden olur. Ancak harcama eğrisi bu önemli günlerden sonra aşağı doğru bir ivme gösterse de asla radikal bir dip yapma durumu olmaz. Çünkü yeni yıla az bir süre kalmıştır. Tüketiciler, bu dönemde hem hediye almak hem de yılbaşı alışverişi için özel fırsatlar ararlar.
Sadece Aralık ayının ilk haftaları değil, pek çok markanın “Sevdiklerinize hediye için son dakika fırsatı” olarak tüketicide aciliyet uyandırdığı yılın son günleri de alışveriş için ideal zamanlardır. Tüketiciler, yıl sonu indirimlerini kaçırmamak için alışveriş yapmayı tercih eder. İndirimler, yılbaşı alışverişinin temel itici gücüdür. Özellikle elektronik ürünler, giyim ve kozmetik gibi hediyelik eşyaların rağbet gördüğü bu dönemde, indirimler büyük rol oynar.
2. Kişisel İhtiyaçlar ve Hedefler: Yeni Yıl Kararları
Yılbaşı dönemi, tüketicilerin sadece fiziki ihtiyaçlarını değil, aynı zamanda kişisel hedeflerini ve manevi ihtiyaçlarını da gözden geçirdiği bir dönemdir. İnsanlar, yeni yıl için sağlık, fitness, kariyer veya kişisel gelişimle ilgili kararlar alabilir. Bu nedenle, fitness ekipmanları, sağlıklı yaşam ürünleri veya kişisel gelişim kitapları gibi ürünlere olan talep artar. Ayrıca Eco-Friendly ürün başlığı altında geri dönüşüme uğramış maddelerden üretilen ürünler de ekstra rağbet görecektir.
Markalar, yeni yıl kararlarına yönelik pazarlama stratejileri geliştirerek, tüketicilerin bu hedeflerine hitap edebilir. Yılbaşı öncesi, daha sağlıklı yaşam tarzları benimsemek, kilo vermek veya zihinsel sağlığı iyileştirmek gibi hedeflerin ön plana çıktığı bir dönem olarak da kabul edilebilir. Bu doğrultuda, sağlık ve fitnessla ilgili ürünlerin yanı sıra insanların ruhuna iyi gelecek servis ve ürünler de rağbet görecektir.
3. Dijitalleşme ve E-Ticaretin Yükselişi
Yıl sonu alışverişlerinde dijital platformların rolü her geçen yıl daha fazla artmaktadır. Tüketiciler, mağaza ziyaretleri kadar online alışverişe de yönelirler. E-ticaret sitelerinin mobil uyumluluğu, hızlı teslimat seçenekleri ve kullanıcı dostu arayüzleri hiç olmadığı kadar önemlidir. Ayrıca müşteriye özel yapılan ek indirimler de tüketicilerin markaları tercihlerinde önemli bir faktör haline gelir. Ayrıca, yıl sonu alışverişinde sosyal medyanın etkisi de büyüktür. Markalar, kampanyalarını sosyal medya üzerinden duyurur. Influencer’larla iş birlikleri bu dönemde sıklaştırarak daha geniş bir kitleye ulaşmayı hedeflerler.
Yıl sonu ayrıca, reklamcılar arasında her sene şakası yapılan “Bu Sene Mobilin Yılı Olacak” dendi ama olmadı önermesinin her geçen yıl daha da fazla artış gösteren bir gerçeğe dönüşmesinin de tezahürüdür. Yılbaşı alışverişinin çoğu mobil cihazlar üzerinden gerçekleşir. Tüketiciler, telefonları üzerinden indirimli ürünleri takip eder, alışveriş yapar ve hediyelerini seçerler. Bir önceki seneye göre mobil alışveriş hacminde %12.8’lik bir artış beklendiği de bu iddiaları destekler niteliktedir. Bu konuda Adobe’un güncel yaptığı araştırmaya ait yazıya linkten ulaşabilirsiniz.
4. Sosyal Medya Platformları ve Influencer Etkisi
Yıl sonu döneminin, sosyal medyanın tüketici alışkanlıkları üzerinde güçlü bir etkisi olduğunu biliyoruz. Tatil planları yapılırken, hediye önerileri ve yeni yıl için ilham ararken bu platformlarda vakit geçiriliyor.
Markalar ve işletmeler, bu dönemde etkili sosyal medya stratejileri geliştirir ve influencer’lar aracılığıyla daha fazla kişiye ulaşmaya çalışırsa başarılı olmamaları için bir neden yoktur. Influencer’lar, özellikle genç tüketiciler üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir. Bu nedenle, markalar sosyal medyada etkili kampanyalar yaparak tüketicilerin ilgisini çekebilirler. Bu konuda ufkunuzu açabilecek, Afluencer’da geçtiğimiz günlerde okuduğum adlı mini makaleyi tavsiye ederim.
5. Aile ve Sosyal Bağlantılar: Aile İhtiyaçları
Yıl sonunda tüketiciler, hem kendilerine hem de ailelerine yönelik alışveriş yapmayı tercih ediyorlar. Aile üyelerine alınacak hediyeler, ev dekorasyonu, kışlık giysiler ve ev aletleri gibi ürünlerin yıl sonu alışverişlerinde de yoğun talep gördüğünü biliyoruz. Aile değerlerinin ön planda olduğu bu dönemde, pazarlama ve reklam stratejilerinin bu doğrultuda olması fayda sağlayacaktır.
Bunların yanı sıra Gen Z dediğimiz jenerasyona da ayrı bir parantez açmak gerekiyor. Daha önceki Markalar Gen Z’ye Nasıl Ulaşmalı? yazımda da belirttiğim gibi neredeyse tüm Gen Z’lerin akıllı telefon ve sosyal medya kullandığı bu dönemde onların sosyal bağlantıları, yakınları ve kendilerine alışveriş yapma alışkanlıklarının da etraflıca analiz edilmesi bu dönemde çok önemlidir.
6. Yıl Sonu İhtiyaçları ve Hediye Seçimleri
Yılbaşı, tüketicilerin sevdiklerine hediye almak için harcama yapacakları özel bir dönemdir. Hediye seçimlerinde genellikle kişisel, anlamlı ve fonksiyonel ürünler öne çıkar. Bu nedenle, markalar hediye rehberleri, kampanyalar ve önerilerle tüketicilere yardımcı olmalıdır. Elektronik ürünler, giyim, oyuncaklar, parfümler ve aksesuarlar gibi hediyelik eşyalar popüler seçenekler arasında yer alır.
Yukarıda belirttiğim maddelerin yanı sıra bir sonraki sene için benzer durumlara içgörü bazı oluşturaması için yazılmış çok faydalı bir yazı var. Geçtiğimiz günlerde Think with Google sitesinde okuduğum “2025 için en önemli dijital pazarlama trendleri ve tahminleri” makalesinde de bu noktaya temas edebilecek çok faydalı bilgiler bulabilirsiniz.
Herkese Şimdiden İyi Yıllar Dilerken
Şunu unutmamak gerekiyor ki yıl sonu, tüketici davranışlarının şekillendiği ve harcama eğilimlerinin hızla değiştiği bir dönem. Tüketiciler, yılbaşı ve tatil sezonunun getirdiği fırsatları değerlendirmek için alışveriş yapmaya eğilimlidir. Dijitalleşme, sosyal medya etkisi, kişisel hedefler ve aile odaklı alışveriş gibi unsurlar, bu dönemde tüketici davranışlarını etkileyen önemli faktörlerdir. Markalar, yıl sonu stratejilerini bu faktörlere odaklanarak şekillendirirse, bu dönemde satışlarını ciddi oranda arttırabilirler.
Yazımın sonuna gelirken hepinize hayallerinizin gerçekleşeceği güzel bir yıl diliyorum. Son olarak sevdiklerinize ufak da olsa hediyeler almayı unutmayın 🙂 Bir sonraki yazıya dek hoşçakalın…
